Hoewel het Zweeds tussen de wereldtalen een relatief bescheiden positie inneemt, komen wij er als Nederlanders regelmatig mee in aanraking. Immens populaire Zweedse detectiveseries als Wallander, The Bridge of de verfilmingen van de Millennium-trilogie zijn amper meer van onze beeldschermen weg te denken. Of dit de reden is dat het Zweeds een populaire taal is (om te leren) is niet helemaal duidelijk. Wel weten we dat veel mensen het Zweeds “zo mooi vinden klinken” en dat Zweden als vakantie- of emigratieland positief beoordeeld wordt.
Het Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland (SVIN) is het oudste bureau in Nederland dat gespecialiseerd is in Scandinavië. Al meer dan dertig jaar verzorgen zij met behulp van een internationaal netwerk van vertalers, docenten en adviseurs (beëdigde) vertalingen, literaire vertalingen, tolk- en gidswerkzaamheden en taalcursussen voor bedrijven en particulieren in alle Scandinavische talen. Én zij hebben al veel mensen geholpen bij hun emigratie. VertrekNL vraagt daarom Annet Keuning, docent en bureaumedewerker bij SVIN, om tips en informatie over de Zweedse taal en cultuur.
“Als je Zweeds spreekt, wordt dat door je nieuwe landgenoten zeer gewaardeerd”
Annet Keuning: “Een belangrijk onderdeel in de voorbereiding van een emigratie is het leren van de taal. Als je Zweeds spreekt, wordt dat door je nieuwe landgenoten zeer gewaardeerd en je zult merken dat je er zelf ook bij gebaat bent. In de door ons gebruikte lesmethoden krijgt de Zweedse cultuur ook aandacht. Wist je bijvoorbeeld dat er over het algemeen van je verwacht wordt dat je je schoenen uitdoet als je bij iemand op bezoek komt? Of dat je stipt op tijd aanwezig dient te zijn bij een gemaakte afspraak? Een afspraak om 13.10 uur is ook écht 13.10 uur. En: ‘fika’ betekent ‘koffie of thee drinken’ en is zowel een zelfstandig naamwoord als een werkwoord. Maar een ‘fika’ is niet zomaar een koffiepauze; het is een moment om uitgebreid bij te praten, iets lekkers bij de koffie te nemen, en echt even de tijd te nemen voor elkaar.” “Het Zweeds kent ongeveer 9 miljoen sprekers. Daarvan woont het grootste deel in Zweden zelf. Maar ook in Finland is het Zweeds een officiële taal. Alle letters die wij in ons 26-letterige alfabet vinden, komen ook in het Zweedse alfabet voor. Het Zweeds heeft echter nog een drietal extra letters: de å, de ä en de ö. Kenmerkend voor het Zweeds is het zangerige accent dat door beklemtoning en verschil in toonhoogte tot stand komt. Omdat we dit in het Nederlands niet op dezelfde manier kennen, is enige training nodig om de uitspraak van de woorden ook daadwerkelijk Zweeds te laten klinken. Veel luisteren is hiervoor de beste training.” Het Zweeds kent twee soorten accenten:
- de gewone klemtoon: dagen (daagen) – de dag
- het muzikaal accent: gammal (gham-mal) – oud
Het accent ligt hierbij op de onderstreepte letter(s). Daarnaast worden dubbele medeklinkers altijd duidelijk hoorbaar dubbel uitgesproken. Voorbeeld: ‘Gammal’ (oud) – Gham-mal. Wie een aantal Zweedse woorden goed bekijkt, ziet dat de schrijfwijze soms erg op de Nederlandse lijkt. Zo is goedemorgen in het Zweeds ‘God morgon’ en hartelijk ‘hjärtlig’. “Maar pas op!”, waarschuwt Annet Keuning: “Zogenoemde ‘valse vrienden’ kunnen voor problemen zorgen. Voorbeelden zijn ‘bord’, wat in het Zweeds ‘tafel’ betekent. Of ‘strax’, waarmee men in het Zweeds wil zeggen dat men er metéén mee aan de slag gaat. En niet pas ‘straks’. En wanneer een Zweed het heeft over vakantie, ‘semester’, gaat het juist niet over school. Er zijn ook woorden die wat schrijfwijze betreft erg afwijken van het Nederlandse equivalent. Bijvoorbeeld het woord voor voicemail, ‘röstbrevlåda’, waarin het woord ‘röst’ (stem) en ‘brevlåda’ (brievenbus) zijn samengevoegd. Als je de betekenissen van deze woorden kent is het best een logisch woord, toch?”
Het gehele artikel plus nuttige basiswoorden en tips om de Zweedse taal te leren, leest u in het magazine VertrekNL nr. 21.
Meer informatie over vertalingen, cursussen en dergelijke is te vinden op: www.svin.nl.
